Didari
ÖNSÖZ
Didari ismi didar kelimesinden gelmektedir. Farsçada yüz, çehre anlamına gelen didar kelimesi Edebiyatımızda sevgilinin güzel yüzü, dostun cemali, nurlu yüzü manasında çok kullanılır. Edebiyatımızda birçok âşık şiirlerinde Didari mahlasını kullanmıştır:
1-Tahminen 1790-1870 yılları arasında yaşamış Bektaşi saz şairlerinden olan Kayseri’li Didari
2–1854–1939 Şavşat’ın Karavat(şimdiki adı Saylıca)köyünde doğan asıl adı Abdullah olan Aşık Didari. Son dönemlerde Firaki mahlasını kullanmıştır.
3–1872 yılında Gaziantep merkez ilçeye bağlı Geneyik köyünde dünyaya gelen Aşık Efgan Didari
4–1940 yılında Çorum ili merkeze bağlı Atçalı köyünde dünyaya gelen Asıl adı Ahmet Madak olan Aşık Didari
5- Amasya ili Merzifon ilçesi Gümüştepe(Harız )köyünde dünyaya gelen asıl adı Niyazi Yılmaz olan Aşık Didari
6–1961 yılında Sorgun’un Bahadın kasabasında doğan asıl adı Pakize Altan olan ozan Didari
Eserlerini bu kitapta toplayarak yayımladığımız Aşık Didari Amasyalı olan Aşık Didari’dir. Aşık Didari Aşık Sıtkı Baba’nın (1865-1928) yaşadığı Merzifon’un Gümüştepe (Harız) köyünde dünyaya gelmiştir. Didari ile tanışmamız 1983 yılına dayanmaktadır. Üniversitede okuduğum yıllarda tanıştığım Didari’nin öğrencilik yıllarımda büyük yardım ve desteklerini gördüm. O günden beri de dostluğumuz devam etmektedir. Didari’nin deyişleri ile de öğrencilik yıllarımda
tanıştım. Didari’nin eserleri günler geçtikçe çoğaldı . Didari bir gün eserlerinin ölümsüzleşmesi ve edebiyata kazandırılması konusundaki düşüncelerini ifade etti.Gerçekten de bu eserlerin toplanarak gelecek kuşaklara aktarılması gerektiği konusunda fikir birliğine vardık ve bu eserin oluşturulması çalışmalarına başladık. Eserlerin tamamı asıl kaynağından Didari’nin yazmış olduğu defterlerden alındı. Gerekli düzenlemeleri yaparak uzun bir çalışmadan sonra bu eseri oluşturduk.Böylece edebiyatımıza yeni bir eser kazandırmış olduk.
Bu eserin hazırlanmasında maddi ve manevi katkılarını esirgemeyen Niyazi Yılmaz’a eserin tasarımı süresince emeğini esirgemeyen oğlum Ali Murat Çevik’e teşekkürlerimi sunar okuyucularımızdan eksikliklerimizi bağışlamalarını dilerim.
12 Haziran 201 Mehmet ÇEVİK
Çorum
HAYATI
Asıl adı Niyazi Yılmaz olan Didari 1943 yılında Amasya ili Merzifon ilçesi Gümüştepe (Harız) köyünde doğdu.Babasının adı Mehmet annesinin adı Durdane’dir. Küçük yaşında babasını ve annesini yitiren Didari babaannesi ve amcasının yanında büyüdü. Yedi yaşlarında iken babaannesini de yitirdi,amcası ile kaldı.İlkokulu köyünde bitiren Didari ortaokula Merzifon’da halasının yanında başladı. Bir süre sonra ortaokuldan ayrılan Didari köyüne dönerek amcasının yanında çiftçilik yapmaya başladı.1962 yılında teyzesinin kızı Nezaket ile nişanlandı bu arada askerlik pusulası geldi ve 27 Mart 1963 tarihinde vatani görevini yapmak üzere askere alındı .1965 yılı Şubat ayında askerlik görevini tamamlayarak köyüne döndü. Aynı yıl altı Haziran’da evlendi.Bir süre daha köyünde çiftçilikle uğraştıktan sonra 1970 yılında inşaat işçisi olarak çalışmak üzere Ankara’ya taşındı. İnşaatta çalışırken emniyet müdürlüğüne geçe bekliği için müracaatta bulundu,sınavları kazanarak 18 Ağustos 1970’te Ankara’nın Sincan ilçesinde göreve başladı.
1973 yılında dünyaya gelen oğulları Safa bir buçuk yaşında vefat etti. Çocuk hasreti çeken çiftlerin 23 Nisan 1975 tarihinde ikiz oğulları Erguncan ve Endercan dünyaya geldi.
Aşıklık geleneğine bağlı olan Didari muhabbet ortamında sohbetlerde bulundu bu arada kendini yetiştirerek deyişler yazmaya başladı.Muhabbetlerde çeşitli aşıklarla tanıştı. Aşık Hayrani Unutmaz ve Aşık Ali Kiziroğlu (Divani) ile dostluklar kurdu.Fırsat buldukça muhabbet ortamına katılan Didari 1994 yılının Ocak ayında emekliye ayrıldı.Halen Ankara Sincan’da ikamet etmektedir.
Sakin ve alçak gönüllü bir yapıya sahip olan Didari çevresi tarafından sevilen ve sayılan bir kişiliğe sahiptir. Herkese yardım etmeye çalışan,insanların birlik ve beraberlik içerisinde olması için çaba gösteren ve emeğini esirgemeyen bir insandır.
Didari inanç olarak Hacı Bektaş Veli yoluna ve soyuna son derece bağlıdır.Bu yolda hizmetlerde bulunmuş,halen de bulunmaya devam etmektedir. Didari mahlasını ona Hacı Bektaş Veli evlatlarından Muharrem Safa Ulusoy vermiştir.Didari mahlasını almadan önce deyişlerinde “Niyazi” mahlasını kullandı. Deyişlerinde hemen hemen Halk edebiyatının bütün konularını işledi. Koşmalar, ağıtlar,güzellemeler, taşlamalar ve inanç içerikli deyişler olmak üzere her türden eserler oluşturdu.Deyişlerini genellikle 11’ li ve 8’ li hece ölçülerini kullanarak yazmıştır.